ЧӨЛӨӨТ БҮС

Details

Нийтлэсэн: Даваа, 01 7-р сар 2019 01:20

Эдийн засгийн чөлөөт бүс байгуулах тухай үзэл баримтлалыг Улсын Их Хурлын 1995 оны 87 дугаартогтоолоор анх баталж, чөлөөт бүс байгуулах үндэслэл шаардлага, онцлог зарчим, угтвар нөхцөл, баримтлах шалгуур үзүүлэлтийг тодорхойлж өгснөөр чөлөөт бүс байгуулах эрх зүйн орчин бий болсон.

Улмаар 2002 онд Чөлөөт бүсийн тухай хууль, 2002 онд “Алтанбулаг” худалдааны чөлөөт бүсийн эрх зүйн байдлын тухай, 2003 онд “Замын-Үүд” эдийн засгийн чөлөөт бүсийн эрхзүйн байдлын тухай, “Цагааннуур” худалдааны чөлөөт бүсийн эрх зүйн байдлын тухай хуулиуд батлагдсан.

2015 онд Чөлөөт бүсийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга батлагдан, чөлөөт бүсийн үйл ажиллагаа явагдаж байна.

Эрх зүйн зохицуулалт:

• “Гаалийн горимыг хялбарчлах, уялдуулах” тухай Киото конвенци, 1974
• Чөлөөт бүсийн тухай хууль, 2015
• Гаалийн тухай хууль, 2008 /231 дүгээр зүйл/
• ГТЕГ-ын даргын 2016 оны А/43 дугаар тушаалаар батлагдсан “Чөлөөт бүсийн горимыг хэрэгжүүлэх журам”

Гаалийн байгууллага нь чөлөөт бүсэд оруулах, гаргах бараанд хийх гаалийн бүрдүүлэлт, үйлдвэрлэл явуулах, боловсруулалт хийх, үйлчилгээ үзүүлэх болон бусад зориулалтаар оруулсан бараанд тавих гаалийн хяналт, горимын шаардлагын хэрэгжилт, гаалийн хууль тогтоомж, журмын зөрчил, хүлээлгэх хариуцлага, төрийн байгууллагууд хоорондын ажлын уялдаа холбоо зэрэг үйл ажиллагаатай холбоотой харилцааг холбогдох гаалийн хууль тогтоомжоор зохицуулан ажиллаж байна.

Тарифын бус хязгаарлалт гэдэг нь Монгол улсын хилээр бараа нэвтрүүлэхийг хориглох, эсхүл эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэйгээр Монгол улсын хилээр нэвтрүүлэх, тоон хязгаарлалт тогтоох болон бусад арга хэмжээг ойлгоно. Улсын хилээр оруулах, гаргахыг хориглосон барааны жагсаалтыг УИХ-ын тогтоолоор, хязгаарласан барааг Засгийн газрын тогтоолоор баталдаг. Мөн салбарын бусад хуулиар тухайн барааг улсын хилээр оруулах, гаргахыг хориглох зохицуулалтыг хийдэг.

Хилийн чанадаас чөлөөт бүсэд оруулах, чөлөөт бүсээс хилийн чанадад гаргах бараанд тарифын бус хязгаарлалт хэрэгжихгүй. Харин чөлөөт бүсээс гаалийн нутаг дэвсгэрт оруулах, гаалийн нутаг дэвсгэрээс чөлөөт бүсэд оруулахад хэрэгжинэ.

Чөлөөт бүсийн горимыг хэрэгжүүлэх журмын талаар

ГТЕГ-ын даргын 2016 оны А/43 дугаар тушаалаар батлагдсан “Чөлөөт бүсийн горим хэрэгжүүлэх журам”-ын дагуу гаалийн горим сонгох, бичиг баримт бүрдүүлэх, горимын шаардлага, барааг горимд байршуулах, горим дуусгавар болохтой холбогдсон харилцаагэнэ журмаар зохицуулж байна.

Чөлөөт бүсийн горимд байршуулах бараа

• Хилийн чанадаас чөлөөт бүсэд оруулах гадаадын бараа,
• Гаалийн нутаг дэвсгэрт чөлөөт эргэлтэд байгаа монголын бараа,
• Бусад горимд байгаа бараа.
• Нийгмийн аюулгүй байдал, ёс суртахуун, эрүүл ахуй, эрүүл мэнд, хүн, мал, ургамлын хорио цээр, худалдааны тэмдэгт, патент, зохиогчийн эрхтэй холбоотойгоос бусад үндэслэлээр барааг хилийн чанадаас чөлөөт бүсэд оруулахад хязгаарлалт тогтоохгүй.

Барааг хилийн чанадаас чөлөөт бүсэд оруулах, чөлөөт бүсээс хилийн чанадад гаргахад дараах бичиг баримтыг үндэслэн гаалийн хялбарчилсан бүрдүүлэлт хийнэ.

• Хилийн чанадаас чөлөөт бүсэд оруулах бараанд ачааны манифест, тээврийн баримт бичиг, шаардлагатай тохиолдолд холбогдох зөвшөөрөл, лиценз;
• Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс чөлөөт бүсэд оруулах бараанд энэ хуульд заасан баримт бичгээс гадна татвар төлсөн баримт.

Татварын дэглэм

• Барааг хилийн чанадаас чөлөөт бүсэд импортлох, чөлөөт бүсээс хилийн чанадад гаргахад импортын гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвар, онцгой албан татвар ногдуулахгүй.
• Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.1.27 дахь заалт, Гааль тариф, гаалийн татварын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1.4 дэх заалтад зааснаар зорчигчийн худалдан авсан 3,0 сая төгрөг хүртэл үнийн дүнтэй үнийн дүнтэй барааг гаалийн нутаг дэвсгэрт оруулахад гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлнө. Үүнд зорчигчийн татвараас чөлөөлсөн 3,0 төгрөг хүртэл үнийн дүнтэй бараанд онцгой албан татвартай бараа, эм, эмнэлэгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн хамаарахгүй.
• Монголын барааг чөлөөт бүсэд оруулахад нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг “0” хувь хэмжээгээр ногдуулна.
• Бараа, тээврийн хэрэгсэл алдагдсан, дутсан, эсхүл гаалийн байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр устгасан бол тухайн үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагад Гаалийн тухай хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэж, барааг гаалийн нутаг дэвсгэрт бүрмөсөн оруулах горимоор бүрдүүлэлт хийж, гаалийн болон бусад татварыг нөхөн төлүүлнэ.

ГААЛИЙН ХЯНАЛТ, ШАЛГАЛТЫН ГАЗАР